Page:Vodj kroz Smederevo.djvu/14

Ova stranica je lektorisana

najznačajnija je bila jedna ženska statua, prirodne veličine, postavljena u naročitu nišu na prvoj kuli maloga grada. Verovalo se da je to Prokleta Jerina i deca su omatrala za svoju patriotsku dužnost da je gađaju kamenicama. Neprijatelji su je odneli za vreme svetskog rata. Ovog starog materijala najviše je uzeto iz Kostoca, rimskog Viminaciuma, a mogao je biti dovlačen i sa drugih strana.

Pripreme za zidanje smederevskog grada su preduzete još s jeseni 1428 godine, ali je pravi posao počeo tek s proleća 1429, a bilo je sve gotovo između aprila i septembra 1430 godine. Ovo je bio ogroman napor i neverovatna brzina u zidanju za ono vreme, ali je to sjajan dokaz o snazi i organizaciji ondašnje Srbije. Računica govori da se zidalo oko 500 kubnih metara dnevno. Da se danas sazida jedna takva arhitektonska grdosija, računajući oko 300 din. 1 m3 trebala bi suma od preko pola milijarde dinara savremene vrednosti. U XV veku to je bio ispolinski posao, delo neverovatne energije.

Površina grada sa spoljnim zidovima iznosi 10,5 hekt.

Do pre kratkog vremena grad je pripadao Ministarstvu vojske i mornarnce. Nedavno je došlo do sporazuma između Ministarstva vojske i Opštine smederevske, tako da se grad ustupa na staranje Opštini. Među svoje pretstojeće radove Gradsko poglavarstvo u Smederevu ubraja i rad oko uređenja grada i čuvanje njegovo od daljeg propadanja. Slavni italijanski arhitekt Violi-Vijeti dao je idejnu skicu šta bi se u gradu moglo podići: stadion, pozorište pod vedrim nebom itd. Međutim, pre no što bi se tome pristupilo, trebalo bi kopati u glavnome rovu, da bi se on restorirao, a zatim osigurati „mali grad”, „krstatu kulu” i 3 ugaone kule. Da se tome pristupi, grad treba da dobije svoga arhitektu-konstruktora, starateljski, savetodavni odbor i svoga kustosa-ekonoma.


Crkve

U Smederevu ima dve pravoslavne crkve, jedna katolička i jedna mojsijevska.

Stara crkva Svete Bogorodice nalazi se na groblju. S desne strane od ulaza u njoj se nalazi urezan zapis da je

12