Ustavni zakon Srpske Autonomne Oblasti Krajina (1991)

Ustavni zakon Srpske Autonomne Oblasti Krajina  (1991)

USTAVNI ZAKON SRPSKE AUTONOMNE OBLASTI KRAJINA

OSNOVNE ODREDBE

Član 1.

Srpska Autonomna Oblast Krajina oblik je političko-teritorijalne autonomije u sastavu Federativne Jugoslavije u okviru koje svi nastanjeni građani samostalno ostvaruju prava i ispunjavaju dužnosti utvrđene Ustavom, državnim zakonom i Ustavnim zakonom SAO Krajine.

Srpska Autonomna Oblast Krajina uspostavlja se radi ostvarivanja nacionalne ravnopravnosti, kao i kulturnih i istorijskih osobenosti srpskog naroda nastanjenog na području istorijskih teritorija Dalmatinske i Vojne Krajine koje se nalaze u okviru Federativne Jugoslavije.

Član 2.

Prava i dužnosti u SAO Krajini vrše građani neposredno narodnom inicijativom i referendumom, te preko svojih slobodno izabranih predstavnika koje biraju u Skupštinu SAO Krajine.

Član 3.

U vršenju prava i dužnosti SAO Krajine svi građani u njoj jednaki su, bez obzira na rasu, pol, rođenje, jezik, nacionalnu pripadnost, vjeroispovijest, političko ili drugo uvjerenje, obrazovanje, socijalno porijeklo, imovno stanje ili koje lično svojstvo.

U SAO Krajini u službenoj je upotrebi srpski jezični standard koji se zvanično naziva srpsko-hrvatski jezik s ćiriličnim pismom.

U opštinama u kojima se u skladu s referendumom ili popisom stanovništva nađe nakon definitivnog razgraničenja SAO Krajine i Republike Hrvatske ne manje od 8% hrvatskog stanovništva u službenoj je upotrebi i hrvatski jezični standard čiji je zvanični naziv isti kao u Ustavu Republike Hrvatske.

A ako se u kojoj od krajiških opština nađe ne manje od 8% pripadnika kojeg drugog naroda, odnosno nacionalne manjine, u službenoj upotrebi bit će i jezik toga naroda, odnosno nacionalne manjine.

U privatnoj upotrebi i u drugim neslužbenim područjima javnog života nema nikakvih jezičnih ograničenja.

Uslovi i jamstvo službene upotrebe jezika i pisma utvrđuju se zakonom.

Član 4.

Srpska Autonomna Oblast Krajina ima teritoriju koju sačinjavaju teritorije sadašnje Zajednice opština Sjeverne Dalmacije i Like, teritorije opština s većinskim srpskim stanovništvom koje donesu odluku o pristupanju Srpskoj Autonomnoj Oblasti Krajina, kao i naselja u kojima većinu stanovništva čine pripadnici srpskog naroda, a koja se referendumom izjasne za priključenje jednoj od postojećih ili novouspostavljenih opština s većinskim srpskim stanovništvom.

Član 5.

Sjedište najviših organa Srpske Autonomne Oblasti Krajina i njen je glavni grad Knin.

PRAVA I DUŽNOSTI

Član 6.

Prava i dužnosti Srpske Autonomne Oblasti Krajine vrše njeni organi ustanovljeni ovim Ustavnim zakonom.

Srpska Autonomna Oblast Krajina:

1. Obrazuje organe, organizacije i službe Srpske Autonomne Oblasti Krajine i uređuje njihovu organizaciju i rad;
2. Donosi Ustavni zakon;
3. Donosi budžet i završni račun;
4. Uređuje način izbora poslanika oblasne skupštine;
5. Donosi zakone kojima uređuje pitanja od interesa za građane u Srpskoj Autonomnoj Oblasti Krajina na području kulture, obrazovanja, službene upotrebe jezika i pisma, javnog obavještavanja, zdravstvene i socijalne zaštite, društvene brige o djeci, zaštite i unapređivanja životne sredine, prostornog uređenja, turizma i ugostiteljstva, ostvarivanja slobode vjeroispovijesti i na drugim područjima od neposrednog interesa za građane;
6. Odlučuje o korištenju sredstava Oblasti;
7. Izvršava zakone, druge propise i opšte akte Federacije čije je izvršavanje povjereno oblasnim organima;
8. Donosi propise za izvršavanje zakona, drugih propisa i opštih akata Federacije kada je to zakonom, drugim propisom ili opštim aktom predviđeno;
9. Obezbjeđuje izvršavanje oblasnih odluka i opštih akata;
10. Donosi program privrednog, naučnog, tehnološkog, demografskog, regionalnog i socijalnog razvoja, razvoja poljoprivrede i sela i utvrđuje mjere za njegovo provođenje;
11. Obavlja i druge poslove utvrđene Ustavom Federacije, državnim zakonima, kao i Ustavnim zakonom Srpske Autonomne Oblasti Krajine.

Federacija može zakonom povjeriti Srpskoj Autonomnoj Oblasti Krajina vršenje pojedinih poslova iz okvira svojih prava i dužnosti i prenijeti joj sredstva za te poslove.

Član 7.

Srpskoj Autonomnoj Oblasti Krajini pripadaju prihodi od vlastitih poreza i u određenom procentu od državnih poreza u srazmjeri s potrebama koje proizlaze iz njenih prava i dužnosti utvrđenih zakonom.

OBLASNI ORGANI

Član 8.

Organi Srpske Autonomne Oblasti Krajine jesu Skupština, Vlada i predsjednik Vlade.

Član 9.

Skupština Oblasti najviši je predstavnički organ Oblasti.

Skupština Oblasti u okviru nadležnosti utvrđenih ovim Ustavnim zakonom uređuje pojedina pitanja od interesa za građane i Oblasti, i to:

1. Donosi Ustavni zakon Oblasti i odlučuje o njegovoj promjeni;
2. Donosi program privrednog, društvenog i regionalnog razvoja;
3. Donosi budžet i završni račun;
4. Donosi zakone, odluke, druge propise i opšte akte;
5. Raspisuje referendum;
6. Bira i razrješava predsjednika i potpredsjednika Skupštine;
7. Bira predsjednika Vlade i ministre;
8. Obezbjeđuje autonomiju sudskih i policijskih organa koji djeluju u Oblasti;
9. Pretresa opšta pitanja u okviru prava i dužnosti Oblasti i utvrđuje osnovne pravce razvoja na određenim područjima;
10. Obavlja kontrolu nad radom Vlade;
11. Obrazuje stručne i druge službe za svoje potrebe;
12. Odlučuje o zaduživanju Oblasti;
13. Raspolaže budžetskom rezervom Oblasti;
14. Obavlja i druge poslove određene Ustavom Federacije, državnim zakonima i ovim Ustavnim zakonom.

Skupština Oblasti može Skupštini Federacije podnositi prijedloge zakona i drugih akata.

Član 10.

Skupština Oblasti ima 60 poslanika.

Poslanici se biraju na neposrednim izborima tajnim glasanjem.

Izbor poslanika vrši se u izbornim jedinicama.

Izbor i prestanak mandata poslanika i obrazovanje izbornih jedinica uređuje se odlukom Skupštine Oblasti.

Član 11.

Poslanici se biraju na četiri godine.

Izbori za poslanike moraju se održati najkasnije 30 dana prije isteka mandata poslanika kojima ističe mandat.

Danom verifikacije mandata novih poslanika prestaje funkcija poslanika čiji mandat ističe.

Skupština Oblasti može u slučaju neposredne ratne opasnosti ili ratnog stanja odlučiti da se mandat poslanika produži dok takvo stanje traje, odnosno dok ne budu stvoreni uslovi za izbor poslanika.

Član 12.

Poslanik predstavlja građane izborne jedinice u kojoj je izabran.

Član 13.

Poslanik ne može biti pozvan na odgovornost za izraženo mišljenje ili davanje glasa u Skupštini Oblasti.

Član 14.

Skupština bira predsjednika i potpredsjednika iz reda poslanika na četiri godine.

Predsjednik Skupštine predstavlja Skupštinu Oblasti i vrši druge poslove predviđene Ustavnim zakonom i Poslovnikom.

Član 15.

Skupštinu Oblasti saziva predsjednik Skupštine na osnovu odluke Skupštine ili po svojoj inicijativi.

Predsjednik Skupštine dužan je da sazove sjednicu Skupštine Oblasti kad to zatraži najmanje jedna trećina od ukupnog broja poslanika ili na zahtjev Vlade s unaprijed utvrđenim dnevnim redom, te u drugim slučajevima predviđenim Poslovnikom Skupštine.

Član 16.

Skupština odlučuje većinom glasova na sjednici kojoj prisustvuje većina od ukupnog broja poslanika, ako ovim Ustavnim zakonom nije predviđena posebna većina.

Član 17.

Skupština može odlučiti da o pojedinim pitanjima iz njene nadležnosti odluku donesu građani oblasnim referendumom.

Skupština je dužna da odluči o zahtjevu za raspisivanje oblasnog referenduma koji podnese najmanje 3.000 birača.

Član 18.

Vlada Oblasti izvršni je organ Oblasti, u okviru njenih prava i dužnosti.

Član 19.

Vladu sačinjavaju predsjednik, jedan ili više potpredsjednika i zakonom određeni broj ministara.

Član 20.

Predsjednik Skupštine predlaže Skupštini kandidata za predsjednika Vlade, pošto prethodno pribavi mišljenje predstavnika većine u Skupštini.

Kandidat za predsjednika, odnosno predsjednik Vlade iznosi pred Skupštinu svoj program i predlaže sastav Vlade.

Predsjednik i članovi Vlade izabrani su ako je za njihov izbor glasala većina od ukupnog broja poslanika.

Vlada bira se poslije svakog konstituisanja novoizabrane Skupštine Oblasti.

Član 21.

Vlada i svaki njen član za svoj rad odgovaraju Skupštini.

Skupština može izglasati nepovjerenje Vladi i pojedinom njenom članu.

Član 22.

Predsjednik Vlade predstavlja Oblast, proglašava zakon, odluke i druge opšte akte Skupštine i vrši druge poslove koje mu povjere Skupština i Vlada.

Član 23.

Vlada svojim aktom obrazuje organe za izvršavanje oblasnih odluka i drugih opštih akata i utvrđuje njihovu organizaciju.

DONOŠENjE I STUPANjE NA SNAGU OBLASNOG USTAVNOG ZAKONA

Član 24.

Ustavni zakon Oblasti donosi Skupština Oblasti 2/3 većinom svojih članova.

Član 25.

Za sprovođenje ovog Ustavnog zakona donijet će se posebna odluka.

Član 26.

Ustavni zakon je proglašen i stupa na snagu 29. 05. 1991. godine.

BROJ: 87/91-2
Knin, 29. 05. 1991. godine

PREDSJEDNIK SKUPŠTINE
Velibor Matijašević

Izvor

• Glasnik Krajine, 15. jula 1991., broj 7, str. 271—272.