Uvod u izučavanje grčkih i latinskih školskih klasika 5

19. Rukopisi pronađeni u toku XIV i XV veku ostajali su nekad svojina manastira, koji su ih izodavna držali; češće su ipak prodavani ili uzimani i stvarali su privatne zbirke, koje su opet prodajom ili zaveštanjima rasturane po raznim universitetima ili javnim bibliotekama.

1. Italija – U Firenci: Bibliotheca Laurentiana, uz crkvu San-Lorenca. Ova biblioteka, otvorena 1571. godine, obuhvata naročito javnu biblioteku San-Marka, koju je osnovao Kosmo Mediči (1444), i zasebnu biblioteku porodice Medičija. Ona je za tim porasla za više od 600 latinskih rukopisa iz biblioteke Petra Leopolda. Rukopisi iz ove biblioteke poznati su pod imenima: Codices Florentini, Laurentiani, Medicei, S. Marci, Leopoldini Laurentiniani.

U Rimu: Bibliotheca Vaticana, koju je osnovao papa Nikola V (1447 do 1455). Ova je biblioteka uvećana mnogim zbirkama rukopisa, na primer 1600. zaveštanjem Fulvija Orsinija; 1623. godine pljačkom palatinske biblioteke u Hajdelbergu (3560 rukopisa); 1657. godine dodavanjem Urbinove biblioteke. Vatikanski se rukopisi zovu Codices Vaticani (ponekad Romani) sa specijalnim označenjem Ursiniani, Palatini, Urbinates, itd.

U Milanu: Ambroziska biblioteka (Codices Mediolanenses ili Ambrosiani).

U Mlecima: biblioteka prisajedinjena crkvi Sv. Marka (Codices Veneti ili Marciani ili Veneti Marciani).

U Neapolju: Burbonska biblioteka (Borbonica). Rukopisi se nazivaju Codices Neapolitani ili Borbonici.

U Turinu: universitetska biblioteka (Codices Taurinenses).

U Veroni: katedralna biblioteka (Codices Veronenses).

2. Francuska. - Većina je važnih rukopisa danas u Narodnoj Biblioteci u Parizu, koja je posle revolucije od 1789. godine porasla pljačkanjem manastirskih biblioteka (Codices Sangermanenses iz Sen-Žermena u Pre; Codices Coisliniani, rukopisi Koaslena, episkopa u Mecu, koji su 1731. godine ušli u biblioteku Sen-Žermena u Pre; Codices Bliaudifontani iz Fontenbla). Ima lepih rukopisa u biblioteci staroga universiteta u Monpeliju (Montepessulani) i u nekim drugim gradovima u provinciji. Rukopisi iz biblioteke u Štrasburgu nazvani su Argentoratenses.

Velika Britanija. – Rukopisi Britannici ili Londinienses u Britanskom Museju, zvani i Harleiani, Townleiani, po imenima skupljača, koji su ih zaveštali ovome zavodu. Oksford i Kembridž imaju rukopisa zvanih Oxonienses ili Cantabrigienses; rukopisi u biblioteci koje je oksfordskom universitetu zaveštao Bodlej zovu se Bodleiani.

5. Holandija i Belgija. – Rukopisi Leidenses u Lajdenu, Bruxellenses u Brislu.

6. Nemačka. – Rukopisi Palatini u Hajdelbergu (Palatinat), Berolinenses u Berlinu, Lipsienses u Lajpcigu, Monacenses u Minhenu, Guelferbytani u Volfenbitelu.

Rukopisi iz Kopenhagena nazvani su Haunienses, iz Beča Vindobonenses, iz Moskve Mosquenses, iz Petrograda Petropolitani. Ima mnogobrojnih rukopisa u Španiji, naročito u Madridu, u Toledu i u zamku Eskurijalu.

Na grčkom istoku ima više bogatih biblioteka rukopisa, naročito na Atonskoj Gori i na ostrvu Patmu.

Neke su biblioteka slavne što imaju samo jedan rukopis; takva je biblioteka u Raveni, gde se nalazi najbolji rukopis Aristofanov (Ravennas).