Nejaki Dejan i car

* * *


Nejaki Dejan i car

Visom lete dva vrana gavrana,
Još su viši Dejanovi dvori;
Pred dvorom je majka Dejanova,
Ona veze Dejanu košulju,
Zlatnom žicom, srebrnom iglicom,
I Dejanu svome popijeva:
"Rasti bolje, moj sine Dejane,
Da otmemo caru carevinu,
Da otmemo kralju kraljevinu,
To je naša starevina bila!"
Misli majka da niko ne čuje,
To slušale dvije pašalije,
Pa odoše caru kazivati:
"O, čestiti care gospodine,
Je li, care, testir divaniti?"
Veli njima care gospodine:
"Boga vami, dvije pašalije,
Jeste, paše, testir divaniti!"
Al' govore dvije pašalije:
"O, čestiti care gospodine,
Pred dvorom je Dejanova majka,
Ona veze Dejanu košulju,
Zlatnom žicom, srebrnom iglicom,
I Dejanu svome popijeva:
'Rasti bolje, moj Dejane sine,
Da otmemo caru carevinu,
Da otmemo kralju kraljevinu,
To je naša starevina bila.'"
Kad je care razumio glase
I vidio što mu Turci kažu,
On se skače na noge lagane,
Pa na noge obu jemerlije,
Dur-bojanli čibuk raspalio,
Opasuje dva svilena pasa,
Kratki su mu četrjest aršina,
Pa uzimlje perali kandžiju,
Pripasuje sablju posjeklicu,
Uzja'uje pomamna đogata,
Udara ga s obadvije strane,
Skače đogo ujeli ga vuci,
Pred džamijom đe klanjaju Turci,
Tri aršina u višinu skače,
A četiri ravna polja prima.
Kad je doša dvoru Dejanovu,
Pred dvorom je Deju uvatio,
Sveza njemu ruke naopako,
Bije njega perali kandžijom.
Ciči Dejan kano ljuta zmija,
Kuka majka kano kukavica,
A prevrće kano lastavica.
Al' govori care gospodine:
"O, starice, Dejanova majko,
Je l' istina što mi Turci kažu?
Je l' istina da s' pred dvorom bila
I Dejanu svom košulju vezla,
Zlatnom žicom, srebrnom iglicom,
I još njemu 'vako popjevala:
'Rasti bolje, moj Dejane sine,
Da otmemo caru carevinu,
Da otmemo kralju kraljevinu,
To je naša starevina bila!'?"
Kaže njemu Dejanova majka:
"Jest istina, care gospodine,
Jest istina, al' sam se šalila."
Kad to čuo care gospodine,
Vodi Deju kamenoj tavnici
I baca ga na dno od tavnice.
U tavnici voda do koljena,
Ševar trava momku do rukava,
Po njoj plove zmije i gušteri,
Zmije kolju, a gušteri štiplju.
Mili Bože, čuda velikoga!
Ne pasala ni godina dana,
Ali ide Dejanova majka,
Sakupila jedan tovar blaga,
Pa ga goni caru gospodinu,
Ne bi li joj Deju oprostio,
Oprostio proklete tavnice.
Kad je došla caru gospodinu,
Božju mu je pomoć nazivala:
"Božja pomoć, care gospodine!"
Njojzi care Boga privatio:
"Bog da dobro, Dejanova majko!"
Al' govori Dejanova majka:
"O, čestiti care gospodine,
Evo tebi jedan tovar blaga,
Pušti meni nejakog Dejana!"
Primi care jedan tovar blaga,
Pa je onda ušćulio brke,
Na caricu ni pogledat neće.
Kada viđe Dejanova majka
Da joj care ne pušta Dejana,
Ona ode kući kukajući.
Mili Bože, čuda velikoga!
Ne pasalo dvije godinice,
Ali ide Dejanova majka,
Sakupila dva tovara blaga,
Pa ga goni caru gospodinu,
Ne bi li joj Deju oprostio,
Oprostio proklete tavnice.
Kad je došla caru gospodinu,
Božju mu je pomoć nazivala:
"Božja pomoć, care gospodine!"
Njojzi care Boga privatio:
"Bog da dobro, Dejanova majko!"
Al' govori Dejanova majka:
"O, čestiti care gospodine,
Evo tebi dva tovara blaga,
Otvori mi prokletu tavnicu
Da pokupim Kosti Dejanove,
Da i' nosim na Sitnicu vodu,
Da i' perem u Sitnici vodi,
Da i' sušim prema žarkom suncu,
Nek se od nji' sokolovi legu!"
Prima blago care gospodine,
Pa se skače na noge lagane,
I uzimlje ključe od tavnice,
Te otvori vrata od tavnice -
Kad li Dejo služi krsno ime,
Krsno ime svetitelja Đurđa.
Pred njime je srebrna trpeza,
Na trpezi 'ljeba bijeloga,
Puna čaša vina crljenoga.
Pita njega care gospodine:
"Boga tebi, nejaki Dejane,
Kaži pravo, tako bio zdravo,
Ko ti dade srebrnu trpezu,
Ko ti dade 'ljeba bijeloga,
Ko ti dade vina crljenoga?"
Al' besjedi nejaki Dejane:
"Kad me pitaš, care gospodine,
Kad me pitaš, pravo da ti kažem:
Sveti Petar srebrnu trpezu,
Sveti Niko 'ljeba bijeloga,
Sveti Ile vina crljenoga,
Da ja služim svoje krsno ime,
Krsno ime svetitelja Đurđa."
Kad je care razabrao r'ječi,
On poskoči, kanda međed riknu:
"Bre, Dejane, kurvino kopile,
Kurve tebe u vinu popile!
Kakvom smrti voliš umrijeti:
Ali voliš da te vatrom palim,
Ali voliš da t' u vodu bacim?"
Misli Dejan, misli svakojako,
Sve mislio, u jedno smislio,
Pa je caru tijo govorio:
"O, čestiti care gospodine,
N'jesam riba, da m' u vodu baciš,
Ni vještica, da me vatrom pališ;
Već sam junak, da junački ginem.
I čuj mene, care gospodine!
Podaj meni sakata đogata,
Nejašena devet godin' dana,
Nejašena, u boj nevođena,
I daj meni sablju pometkinju,
Na kojoj su kokoši ležale,
Koja j' pusta za kore prirasla;
Sveži meni noge ispod đoge,
A sveži mi ruke naopako;
Pa me pušti niz to polje ravno,
Za mnom pušti do trista Turaka,
Nek me Turci nožima raznesu!"
To je care jedva dočekao,
Pa mu daje sakata đogata,
Nejašena devet godin' dana,
nejašena, u boj nevođena.
I daje mu sablju pometkinju,
Na kojoj su kokoši ležale,
Koja j' pusta za kore prirasla.
Pa mu veže noge ispod đoge
I veže mu ruke naopako,
Te ga pušti niz to polje ravno,
Za njim pušti do trista Turaka,
Da ga Turci na nož'ma raznesu.
No da vidiš nejakog Dejana,
Da ga vidiš, vesela mu majka,
Kad je bio nasred polja ravna,
On poteče poljem širokijem,
Pak on viče grlom bijelijem:
"Sveta Petko, odr'ješi mi ruke,
Sveti Đurđu, naoštri mi sablju,
A Neđeljo, razigraj mi konja!"
To začula sveta Petkovica
I to čuo svetitelju Đurđu,
Brzo idu nejakom Dejanu,
Ne bi li mu od pomoći bili.
Kad viđoše nejakog Dejana,
Sveta Petka odr'ješi mu ruke,
Sveti Đurađ naoštri mu sablju,
A Neđelja razigra mu konja.
Mili Bože, čuda golemoga!
Malo bilo, dugo ne trajalo;
Kad s' okrenu nejaki Dejane,
Pa poćera do trista Turaka
Po onome polju širokome,
Stotinu je sabljom sasjekao,
Stotinu je konjem pogazio,
A stotini ruke savezao;
Pak i' goni caru gospodinu.
Kad je doša caru gospodinu,
Božju mu je pomoć nazivao:
"Božja pomoć, care gospodine!
Evo t', care, stotinu Turaka,
nek ti budu za dar i jabuku!"
Primi care stotinu Turaka.
Onda Deji ljepše besjeđaše:
"Da si zdravo, moj sužnje nevoljni,
Do sad s' bio moj sužanj nevoljni,
A od sade moj sinak jedini!"
Pa se vati rukom u džepove
I izvadi do trijest dukata,
Te govori nejakom Dejanu:
"Na to tebi, moj sine jedini,
Pa se napi vina crljenoga,
Nek j' od tebe moja kuća mirna."
Al' s' naljuti nejaki Dejane,
Na dukate neće ni da gleda;
Neg uzimlje sablju latinkinju,
Pa odsječe caru gospodinu,
Odsječe mu ruke do ramena.
Tako Dejan zadobio carstvo,
Pa on osta sretno gospodujući
I carujuć sve do svoga v'jeka.

Datoteka:Murat Sipan vinjeta.jpg


Reference

Izvor

  • Zlatna pjena od mora, Narodne pjesme Srba u Hrvatskoj, priredio Zdravko Krstanović, Rad, Beograd, 1990.
  • Srpske narodne pjesme, skupio po bivšoj Gornjoj Krajini i za štampu priredio Manojlo Kordunaš, Srpska knjižara i štamparija Braće M. Popovića, Novi Sad, 1891., str. 6-13.