Marko Kraleviki uniщožava svatbarskiя danъk

* * *


Marko Kraleviki uniщožava svatbarskiя danъk

Edno utro Marko mi podrani
iz Prilepa Marko, iz Varošot,
da prošetat Kosovska naiя;
ušče pъrvi petli ne peali,
toй se fъrli Šarcu na ramena
i mi tъrgna po beli drumove;
po stredenokь iz Skopйe pomina;
duri petli pъrvi propeali,
toй pomina Kačanski klisuri;
duri zora utro zazorila,
toй naturi Kosovska naiя;
duri sъlnce utro da izgreet,
toй me vleze vo Kosovsko polьe!
Niščo Marko strekя ne go streti,
sade streti Kosovska devoйka.
Marko neйze velit: -Dobro utro,
dobro utro, Kosovke vdovice!
A taя mu nemu otgovori:
- Я ne su si Kosovka vdovica,
toku su si Kosovka devoйka.
Toga reče Marko Kralevike:
- Aй ti tebe, Kosovke devoйke,
kя te prašam, pravo da mi kažeš,
ščo ti tebe kosi pobelele,
belo liko ti se razsipalo?
Ali žališ ot roda tvoego?
Ščo ne si se mlada omožila?
Toga reče Kosovka devoйka:
- Я ne žalяm ot roda moego,
toku imat trieset godini,
kak mi došol Cъrna Arapina,
ot cara mi svatbina prekupil -
koй kя юnak mladi se oženit,
nemu sakat trieset i tri minca
a devoйka koя kя se možit,
neйze sakat trieset mincovi.
Moi brakя mi sa siromasi,
mi nemaet azno da mu daet;
zatova mi kosi pobelele,
belo liko mi se razsipalo!
Toga barat Marko vo pazuva,
mi izvadi trieset mincovi,
йe й dade Kosovke devoйke.
Toga reče Marko Kralevike:
- Da si sakaš momče sproti tebe,
da si sakaš, da si se omožeš
i na Arap svatbina da platiš.
Kя te prašam, Kosovke devoйke,
kя te prašam, pravo da mi kažeš,
ži ti roda i tvoя kъrvnina,
ži ti vera naša pravoslavna,
ži ti ime Hristos Isusovo,
nemoй mene ti da me izložeš -
kode mu sa kuli Arapovi?
Otgovori Kosovka devoйka:
- Kuli mu sa sami poznavaet;
pod Kosovo v zeleni livagьe.
Tamo imat belana čadora,
na čadorot ot zlato яbolko,
tova svetit kako яsno sъlnce,
otdaleko sami se poznavat.
Toga stegna Marko Kralevike,
toga stegna svoя bъrza konя.
Go dogleda straža Arapova,
go dogleda ušče otdaleko,
mu govorit Cъrne Arapine:
- Arapine, naši gospodine,
po drum idet strašen йe deliя
i strašno mi konя nalюtilo,
ot nozi mu ogon iskri letat,
ot usta mu beli peni pagьet,
ot nosot mu sini plamni biet,
ot oči mu sekavici puščat
i naй-strašno mi se premenilo -
na plešči mu kožuf ot mečišče,
na glava mu kalpak ot vъlčišče
i vo usta neščo cъrno nosit,
kako agne polovingodišno.
Toga reče Cъrna Arapina:
- Aй vi vami, trieset stražari,
vie nego hubavo pričekaйte
i oruže ot poяs zemite,
pratite go pri mene da doet;
tove mi e mlado nežeto,
tove idet svatbina da platit,
kя mi daet azno nebroяno.
Ušče Arap lafot ne doreče,
mi približi Marko Kralevike.
Koga Marko stražari približi,
a stražari site izbegae,
koй po polьe, koй po planina.
Pravo tъrgat Arapu na čador.
Marko nemu velit: - Dobro utro,
dobro utro, naši gospodine,
gospodine, Arap ot preku more!
Kaži mene, ščo e svatbarina,
da ti plata carska svatbarina,
otu posle potof kя si gledam,
zere svatove pa pъt me čekaet.
Toga reče Cъrna Arapina:
- Haй ti tebe, neznoйna deliйo,
dali ušče ne si se naučil?
Evo imat trieset godini,
kode seda vo ramno Kosovo -
koй kя юnak mladi se oženit,
nemu zemam trieset i tri minca,
a devoйka, koя kя se možit,
neйze zemam trieset mincovi;
kako tebe naй-golem юnaka,
i šeeset pak ne ti sa mnogu!
Toga barat Marko vo pazuvi,
mi izvadi sade tri mincovi:
- Na ti tebe, naši gospodine,
na ti tebe sade tri mincovi -
veruvaй me, povekь azno nemam.
Koga kя poйdam po hubava nevesta,
ščo kя mene darčok me daruvat,
siot darčok tebe kя poklona.
Toga reče Cъrna Arapina:
- Alal' me ložiš, alal' vistina veliš,
alal' so mene šega kя se bieš?
I mi zede težka topuzina,
mi go udri tri-četiri poti.
Toga reče Marko Kralevike:
- Bog te ubil, Cъrna Arapino!
Al se smeeš, alal' vistina mavaš,
alal' ot kožuvof provot li go treseš?
Počekaй me i я da te udra,
ti da vidiš юnak kako mavat.
Pak izvadi Marko Kralevike,
mi izvadi svoя topuzina.
Koga Marko na Arapin mafna -
fala Bogu čudo e golemo!
Snogata mu vo zemi propadna,
a glava mu nastrana pobegna.
Pak se pušči po trieset stražari.
dvaйset redom site' i iztepa,
a troica sade mi ostavi,
da mi ličit tri mladi telali,
da mi ličit niz ravno Kosovo:
- Kode imat юnak za ženenьe,
da si sakat moma sproti nego,
da si sakat, da si se oženat!
Kode imat moma za moženьe,
da si sakat momče sproti nea,
da si sakat, da si se omožit!
Zaplatila Markova desnica,
zaplatila seta svatbarina.


Izvor

Tresanče, Debъrsko (SbNU 7, s. 95, zapisal A. T. Iliev).