Krali Marko i tri narečnici
Trudna bila mlada Efrosima,
trudna bila, dete si rodila.
Volkašin se mnogo izraduva,
deka mu se mъžko dete rodi.
Si go prati na krъщene cъrkva, 5
da go krъstяt oщ nezadoeno.
Na deteto imeto mu klale:
čestno ime - Marko Kralevike.
Vъlkašin mi gosti pokanilo,
povoйnica na dete da storяt, 10
trekя večer so sladka večera.
Gosge došle i si večerale,
po večera щo si polegnale,
polegnale i site zaspale,
Volkašin mi sade ne spielo. 15
Vreme bilo tokmo na polnoke,
na polnoke, vreme gluha doba,
щo mu došle do tri narečnici,
na deteto kъsmet da narečat.
Dvete kъsmet na Marka narekli, 20
trekя rekla - Marko da e юnak,
koga momče ono da porasti,
na tatka si koski da mu skъrši.
Koga čulo kralя Volkašina,
щo narekla trekя narečnica, 25
leli nemu gюč mnogo mu padna,
щo se zede Marka malečkago
i go klade vo edna košnica,
košnica so smola namačkana,
ta go hvъrli po bela Vardara, 30
da s'udavi i da kurtulisa
ot щo rekla trekя narečnica.
Vardar teče i Marko go nosi,
košnicata pokraй brego pliva,
mali Marko vo košnica piska. 35
Щo go doču mladono ovčarče
i se pribra kraй brego da vidi
щo e tova, щo tolko mi piщi.
Koga vide - dete vo košnica!
Na ovčarče leli žal mu padna, 40
se navede i košnica hvati.
Koga vide vo košnica dete,
si go krena na dve beli rъce,
go otnese doma kaй maйka si,
da go gleda i da go izgleda. 45
Go gledala i si go hranila.
Щo stanalo momče za rabota,
go glavila Marko za telčarče,
da si pase site telci selski.
Telci pasol tri dni, hem tri noki, 50
četvъrti den mi iztepal telci,
ta si došol doma pri tatka si.
Mnogo mъka nemu mu padnalo,
deka telci Marko iztepalo.
Se nalюti tatka mu ot Marka, 55
ta izteral Kralevika Marka,
da ne sedi vo negoйte kuki
i na Marka toй vaka mu reklo:
- Aй ot tuka, ti dete kopile!
Щo mi stori golem pakost mene, 60
golem pakost i sram mi donese,
щo iztepa site selski telci,
za da platam edno čudo pari,
ta da smiram sičkite selani.
Ti da beše dete hairliя, 65
ne ke beše po reka puщeno
ot tvoй tatko i ot tvoя maйka,
da se daviš vo belio Vardar,
vo Vardara sin mi da te vidi,
i ot Vardar toй da mi te zemi, 70
i doma mi toй da te donesi,
da te gledam i da te izgledam,
da te storam momče za ženene -
i sega ti pakost da mi storiš,
site telci selski da iztepaš! 75
Aй ot tuka, kaй sakaš, hodi si!
Vardar tatko tebe neka ti e,
i Vardara maйka neka ti e!
Koga čulo Marko Kralevike
ot ovčaro, щe beše mu rekol, 80
se usramil Marko i izbegal,
si otišel pokraй beli Vardar
i si sednal vo belata pesok;
vo pesokta kukя si izkopal
i si sednal tamo da živee. 85
Svatba prail Relo Šestokrilo,
svatba prail, sakal da se ženi,
mi pokanil kralevi, banevi,
mi pokanil kiteni svatovi
i pokanil sveti Йonovci; 90
nunko kanil stara Volkašina,
a Gruica za stara devera.
Po mal dever mu se popišmani,
se nalюti Relo Šestokrilo,
щo izprati po stareg devera 95
po pъtiщa, po site drumiщa
i po site, bogme, razkrъstnici,
so zdravica po mal dever da mi bara:
koй ke naйdi, dever da si zemi.
Po-star dever segde mi prošetal, 100
po pъtiщa i po razkrъstnici,
nigde dever ona ne mi našlo.
Koga došol do bela Vardara,
щo mi našol Marko vo pesokta.
Pred Marka se Gruйo zastoяlo 105
i izvadil zdravica so vino,
ta pokanil Marka za devera.
Leli Marko togaй progovori:
- Aй ot tuka, neznaen deliя!
Ne šeguй se so mene siraka, 110
mene mi e Vardar tatko й maйka,
a pesokta mene mi e kukя.
Progovori po-stara devera:
- Ne se, brate, so tebe šeguvam,
toku tebe za devera kanam 115
u onego Rela Šestokrila;
zet ke bide, nevesta ke zema,
zapovedaй, zdravica se zemi,
za da bideš po-mlada devera,
яz ke bvdam po-stara devera. 120
Koga čulo Marko Kralevike,
щo mi zelo zdravica vo rъka,
se napilo й svatba počestilo,
i po mal dever ono mi stanalo,
i trъgnalo na svatba da hodi. 125
Щo mi pošle u Rela Šestokrila,
Rela mi go lepo prečekalo:
si premenil po-mala devera,
so hubavi svatbenski haliщa,
go obruža svetlono orъže, 130
mi čuknale svirci, tabuanci,
mi trъgnali kiteni svatovi
i mi ošle, nevesta si zele.
Koga nazad tie si idele
i mi došle vo gora zelena, 135
щo izlegla edna zveretina,
zveretina, bogme, so tri glavi,
щo zaptisa kiteni svatovi,
ta im zede ot site darove.
Naй-otzadi dva mladi devera, 140
tie vodat hubava nevesta,
zveretila nevesta im saka,
na deveri ona vaka reklo:
- Я ostaйte, do dva mi devera,
я ostaйte mladata nevesta, 145
za živi da se kurtulisate.
Se uplaši po-stara devera,
si ostavi hubava nevesta -
za živo toй da se kurtulisa.
Marko, brate, ne mi se uplaši, 150
ot nevesta ne mi se ostavi
i nevesta ona ne si dava.
Leli mi se zveretin nalюti
i se puщil Marka da zagubi.
Marko mi se юnački boreše, 155
svatovite ot skraя gledale,
site mi se, bogme, uplašile,
uplašile i mi izbegale,
site u Rela doma otišle.
Zaptisale svirci, tabuanci, 160
mi viknale dяci, hem popove,
da mi peяt dever i nevesta,
ta sednale za duša da яdat,
za nevesta i za mali dever.
Zveretina so Marko se boril, 165
tri saata tokmo se borile,
duri Marko zveretina kutnal,
mu presekol do tri zverski glavi,
щo mu zelo sičkite darove
i otpuщil tri sindžira robe: 170
pъrvi sindžir se mladi momčinя,
vtori sindžir sb mladi devoйki,
treki sindžir starci, hem starički.
Pa si zelo hubava nevesta,
ta si došlo u Rela Šestokrila, 175
i mi pošol na čestna trapeza,
ta mu hvъrlil trite zverski glavi.
Ot glavi se site uplašile
i na noze site mi skočile,
na Marka mu čest golema dale:
na trapeza načelo go klale. 180
Togaй Marko viknal po-star dever,
lele reče Marko, progovori:
- Oй ti, more, po-stari devere!
Koga ne si ti za dever da si,
zaщo si se ti dever storilo 185
i nevesta na pъt si ostavil?
Navedi se az da te naučam
za drugi pъt pak da bideš dever!
Se navede Gruйo po-star dever,
Marko m'udri do šest bozdugana, 190
i povikal stari Volkašina,
ta m'udril petnaйse bozdugana,
mu prekъršil site negoй rebra;
щo povikal i starega svata,
ta m'udril petnaйse bozdugana, 195
dek ne zemal nevesta da čuva;
щo si viknal Rela Šestokrila,
ta mu udril dvaйse bozdugana,
deka ne znal nevesta da čuva;
i povikal kiteni svatovi, 200
gi zaredil s težka bozdugana,
komu edin, komu dva udaril,
i sekomu daro mu povrakяl,
щo mu zela loša zveretina.
I si sednal na čestna trapeza, 205
ta povikal mladata nevesta,
da m'se klanя, rъka da baknova.
Mu udrili svirci, tabuanci,
pak ot pъrvo podkači se svatba.
Sige яdat i vino si piat 210
i site se radostno veselat.
Togaй mi si Volkašin podsetil,
progovori i Marka go praša:
- Oй ti, more, neznaen deliя!
Ke te prašam, pravo da mi kažeš: 215
koя maйka tebe te rodilo
i koй tatko tebe te gledalo?
Leli Marko togaй progovori:
- Oй te, more, stari Volkašine!
Vardar maйka, Vardar mi e tatko, 220
siten pesok mi e moя kukя.
Koga čulo kralя Volkašina,
щo mu kaže Marko Kralevike,
oti Vardar nemu maйka bilo,
toй se setil, oti toй e Marko. 225
Leli veli kralя Volkašina:
- Oй ti, more, momče, po-mal dever!
Ti si moй sin, a яz sъm tvoй tatko,
sъm ti klalo ime tvoe Marko,
trekя večer tebe ti narekle, 230
ti da bideš юnak nad юnaka,
ti da staneš momče za ženene,
i koskite mene da mi skъršiš,
koga ke si ti юnak porastiš.
Narečnica trekя taka reče, 235
zatova te яz vo Vardar hvъrlih,
da se udaiš i da ne me tepaš.
Arno, ama щo e narečeno
preko glava ke vъrvi čoveku.
Koga čulo Marko Kralevike, 240
щo mu kaže stara Volkašina,
oti toй na Marka mu bil tatko,
ripna momče na noze юnački,
ta si stori do tri metanii
i mu bakna rъka na tatka si, 245
i mu sakal ot tatka proщene,
щo mu skъršil koski so bozdugan.
A Volkašin pregrъщal si Marka,
go celival tri pъti vo čelo,
i sednali na čestna trapeza 250
da si piяt vino, hem rakiя.
Яle, pile tokmo tri meseci
i site si radostno otišle,
ot kako se svatba bittisala.
Hvala bogu za čudo golemo! 255
Щo se reklo ot tri narečnici,
щo se reklo i se izvъršilo.
