Vernost ljube Kraljevića Marka

←Poturče Nukica ugrabi sestru Vida Miljkovića

Vernost ljube Kraljevića Marka Pisac: Narodna pesma Erlangerski rukopis starih srpskohrvatskih narodnih pesama

Marko Kraljević izbavlja bega Kostantina→

139. Pesma Erlangenskog rukopisa. Priredile Mirjana Detelić, Snežana Samardžija i Lidija Delić

* * *

139.
Vernost ljube Kraljevića Marka

001 Vino pije Kraljeviću Marko,
002 š njim ga pije carev delibaša.
003 A kad se malo ponapili vina,
004 onda veli Kraljeviću Marko:
005 "Kako sam se oženio junak,
006 jošt mi nitko ljubu prevario."
007 Onda veli c[a]rev delibaša:
008 "Davor jesi, Kraljeviću Marko,
009 daj ti meni svoje odijelo,
010 i daj meni Šarca konja svoga,
011 Šarca konja i bojno koplje,
012 i daj mi svoju sablju britku,
013 i kod sablje od svile jankesu,
014 ako tvoju ne prevarim ljubu,
015 ne prevarim i ne obljubim,
016 ja o moju, ja o tvoju glavu."
017 Onda dade Kraljeviću Marko,
018 on dade mu svoje odijelo,
019 i dade mu Šarca konja svoga,
020 i dade mu svoje bojno koplje,
021 i dade mu svoju sablju britku,
022 i kod sablje svilenu jankesu,
023 i otide carev delibaša
024 on otide do grada Prilepa
025 i do dvora Kraljevića Marka.
026 Kad je bio dvoru na pogleda,
027 daleko ga ljuba ugledala
028 i malo ga bliže susretala,
029 pod njim dobra konja ufatila.
030 Onda sjaše c[a]rev delibaša
031 sa Šarca Kraljevića Marka,
032 onda se fata carev delibaša
033 fata se rukom pod groce,
034 otrže joj đerdan ispod grla
035 mali đerdan - tri stotin['] dukata
036 pak otide gore u čardake,
037 ona vodi Šarca u podrume.
038 Onda se ljuba Kraljevića,
039 onda se ona [d]osjetila
040 da nije to Kraljeviću Marko.
041 Vidila je ljuba Kraljevića
042 da [je] na njemu Markovo odjelo
043 i Markov Šarac dobar konjic
044 i Markova sablja i kopje,
045 vidila da će biti privara.
046 Onda spravlja gospodsku večeru.
047 A kad spravi gos[po]dsku večeru,
048 ona sestri Širinju robinju:
049 "Bogom sestro, Širinjo robinjo,
050 de ti nosi gos[po]dsku večeru,
051 ja ću ti oprostiti sužanjstvo."
052 Onda svlači ljuba Kraljevića,
053 ona svlači lijepo odjelo,
054 skida s ruku dvanaist prstenah,
055 dvanaist sve od suvoga zlata,
056 pak ih meće Širinji na ruke.
057 I uzima Širinja robinja,
058 uzima gospodsku večeru
059 te nosi u čardak junaku.
060 Večerao carev delibaša
061 a kad je ljepo večerao
062 i crna se vina ponapio,
063 onda leže junak u ložnicu
064 š njim ga leži Širinja robinja.
065 Onda paša robinju ljubio
066 a kade ju junak obljubio,
067 i desnu joj ruku odrezao
068 i na ruci dvanaist prstena
069 desnu ruku i lijevu kosu
070 pak meće pasu u jankesu
071 i otide iz bjela čardaka
072 i uzima Šarca konja dobra
073 i otide k Marku Kraljeviću.
074 A kad dođe k Marku Kraljeviću,
075 onda Turci učiniše sidžil
076 hoće Marka Turci da pogube
077 odvedoše Marka pod višala
078 načiniše i nova višala.
079 Onda se ljuba Kraljevića,
080 onda se ona [d]osjetila
081 kada vidi Širinju robinju
082 da je njojzi ruka odrezana,
083 desna ruka i lijeva kosa.
084 Onda sedla dobra konja svoga
085 i dopala k Marku pod višala
086 isto Marka hoće da obese.
087 Al['] gledao Kraljeviću Marko,
088 gledao je priko polja ljubu
089 i ne poznaje svoju vjernu ljubu
090 al['] poznaje putalja konjica.
091 Onda veli Kraljeviću Marko:
092 "Počekajte, Turci janičari,
093 dok dojde ta c[a]reva delija
094 štono ide priko polja ravna."
095 I njega Turci poslušaše.
096 U tom stiže ljuba Kraljevića,
097 ona stiže k Marku pod višala.
098 Ona digla obe bjele ruke
099 i rasp[l]ela svoje ruse kose.
100 Onda vele Turci janičari:
101 "Eto ljuba Kraljevića Marka
102 da je zdrave i ruke i kose."
103 Onda Marku oprostiše ruke
104 a svezaše c[a]rev delibašu
105 i ondi njega objesiše.
106 A Marka ljepo oprostiše
107 i otide Kraljeviću Marko
108 [sa] svojom vjernom ljubom Anđelijom,
109 otide do grada Prilepa,
110 do svoga dvora bjeloga.

---

Intervencije

e = je (pije)
šnim = š njim
deli paša = delibaša
prѣvariѡ (jat = e)
c'rev = carev
i = j (daj)
ѡdѣlo (jat = ije)
p = b (britku)
ѿ = od
ѩn'keza = jankesu
prіlѣpa (jat = e)
susrѣtala (jat = e)
ž = š (sjaše)
z = s (sa)
kriѡce = groce
ѿter'že = otrže
ѡi = joj
ć = đ (đerdan)
izь pod = ispod
čerdake = čardake
osѣtila (jat = je) = dosjetila
gѡsdsku = gospodsku
t = d (de)
slači = svlači
lѣpo (jat = ije)
zruka = s ruku
ѥ = ih
suѡga = suvoga
cer'na = crna
č = dž (sidžil)
vižale = višala
lѣva (jat = ije)
oveze = obese
d = t (putalja)
і = j (počekajte)
obѣ (jat = e)
raspela = rasplela
zdrava = zdrave
ovѣzoše (jat = je) = objesiše

Komentar

Epska pesma. Marko se opkladi u vernost žene, a mudra žena prerušenom junaku dovodi robinju i spasava Marka ispod vešala.
Varijante: Milutinović, 81; P. Popović, Iz književnosti, Beograd, 1919: 17-31; Matica I, 2, 23: 369. Krstić 1984: H 2, 1, 3, 2 – Muž se hvali mudrošću žene i kladi se da je niko ne može prevariti. Ona strancu, prerušenom u njenog muža, podmetne robinju: 181, p. v. 130: 609; T 13, 1 – Opklada u vernost žene: 372. X 4, 4, 7 – Poznavanje – razno: 430.
Preštampano: Suvajdžić 1998: 82-84 i 197, br. 22.
Literatura: Popović 1919: 17-32; Nedić 1966: 340; Ljubinković 2000: 289-291

Izvori

Bogišić, V. (1878/2003²). Narodne pjesme iz starijih najviše primorskih zapisa. Beograd: SUD; Gornji Milanovac: Lio.
Gezeman, G. (1925). Erlangenski rukopis starih srpskohrvatskih narodnih pesama. Sremski Karlovci: SKA.
Karadžić, V. S. (1814–1815/1965). Mala prostonarodnja slaveno-serbska pjesnarica (1814). Narodna srbska pjesnarica (1815). Sabrana dela Vuka Karadžića I (V. Nedić). Beograd: Prosveta.
Karadžić, V. S. (1818/1966). Srpski rječnik (1818). Sabrana dela Vuka Karadžića II (P. Ivić). Beograd: Prosveta.
Karadžić, V. S. (1821, 1853/1988). Srpske narodne pripovijetke. Sabrana dela Vuka Karadžića III (M. Pantić). Beograd: Prosveta.
Karadžić, V. S. (1841/1975). Srpske narodne pjesme I. Sabrana dela Vuka Karadžića IV (V. Nedić). Beograd: Prosveta.
Karadžić, V. S. (1845/1988). Srpske narodne pjesme II. Sabrana dela Vuka Karadžića V (R. Pešić). Beograd: Prosveta.
Karadžić, V. S. (1846/1988). Srpske narodne pjesme III. Sabrana dela Vuka Karadžića VI (R. Samardžić). Beograd: Prosveta.
Karadžić, V. S. (1849/1987). Srpske narodne poslovice. Sabrana dela Vuka Karadžića IH (M. Pantić). Beograd: Prosveta.
Karadžić, V. S. (1852/1986–1987). Srpski rječnik (1852). Sabrana dela Vuka Karadžića XI/1–2 (J. Kašić). Beograd: Prosveta.
Karadžić, V. S. (1862/1986). Srpske narodne pjesme IV. Sabrana dela Vuka KaradžićaVII (Lj. Zuković). Beograd: Prosveta.
Karadžić, V. S. (1891–1902/1932–1936²). Srpske narodne pjesme V–IX. Državno izdanje (Lj. Stojanović). Beograd: SKA.
Karadžić, V. S. (1973–1974). Srpske narodne pjesme iz neobjavljenih rukopisa Vuka Stef. Karadžića I–IV (Ž. Mladenović – V. Nedić). Beograd: SANU.
Milutinović Sarajlija, S. (1833, 1837/1990). Pjevanija crnogorska i hercegovačka (D. Aranitović). Nikšić: Univerzitetska riječ.
Petranović, B. (1867–1870/1989). Srpske narodne pjesme iz Bosne i Hercegovine I–III (N. Kilibarda). Sarajevo: Svjetlost.
Petrović Njegoš, P. (1846/1951). Ogledalo srpsko. Celokupna djela V (R. Bošković – V. Latković). Beograd: Prosveta.
Daničić, Gj. (1871). Poslovice. Zagreb: Knjižarnica Fr. Župana (Albrechta i Fiedlera).
Hӧrmann, K. (1888–1889/1990²). Narodne pjesme Muslimana u Bosni i Hercegovini I–II (Đ.
Buturović). Sarajevo: Svjetlost.Jukić, I. F. (1858). Narodne piesme bosanske i hercegovačke I. Piesme junačke. Osijek: Izdao O. Filip Kunić.
Kuhač, F. Š. (1878–1881). Južnoslavjenske narodne popievke I–IV. Zagreb.
Kukuljević Sakcinski, I. (1842–1847). Narodne pěsme puka hàrvatskoga. Različita děla IV. Zagreb: Tiskom kr. pov. ilir. n. tiskarne Ljudevita Gaja.
Kurelac, F. (1871). Jačke ili narodne pěsme prostoga i neprostoga puka hrvatskoga po župah Šoprunckoj, Mošonskoj i Želěznoj na Ugrih. Zagreb: Slovi Dragutina Albrechta.
Marjanović, L. (1864). Hrvatske narodne pjesme što se pjevaju u gornjoj Hrvatskoj Krajini I.Zagreb: Troškom i tiskom A. Jakića.
Vraz, S. (1839). Narodne pěsni ilirske I. Zagreb: Tiskom kr. pov. ilir. n. tiskarne Ljudevita Gaja.Zbornik, ZNŽOJS: Zbornik za narodni život i običaje Južnih Slavena. Zagreb: JAZU.
Zovko, I. (1888). Hercegovke i Bosanke: 100 najradije pjevanih ženskih pjesana I. Sarajevo: Tisak i naklada tiskare Spindler i Loschner.